Gìn giữ nghề làm đường phèn ở Quảng Ngãi

Tại cơ sở chế biến đường Dung Văn của gia đình bà Trần Thị Mỹ Dung (65 tuổi) ở thôn 2, xã Nghĩa Dõng có 6 thợ làm đường cùng với 2 vợ chồng bà Dung nhưng việc vẫn không xuể. Mỗi ngày, cơ sở của bà Dung cho ra thị trường gần 1 tấn đường, trong đó đường phèn là chủ yếu. “Gia đình tôi làm nghề nấu đường đã được 22 năm, đến nay con gái của tôi cũng theo nghề gia truyền này. Nghề này đã giúp gia đình bà ổn định cuộc sống, đồng thời còn giúp nhiều lao động ở địa phương có công việc làm ổn định”, bà Dung nói.

Bà Dung chia sẻ, bà được ông bà nội truyền lại nghề nấu đường nên rất trân quý. Nghề này nhọc và lắm công phu, để làm ra đường phèn phải trải qua rất nhiều công đoạn như: nhóm lửa, nấu nước, đổ đường cát trắng quậy đều, bỏ trứng gà và một lon nước vôi trong vào đảo đều.

Đường phèn là loại đặc sản nổi tiếng của Quảng Ngãi

“Quả trứng gà và nước vôi sẽ giúp nổi tạp chất trong đường cát lên trên, người thợ bắt đầu vớt bọt, lọc sạch. Đến công đoạn quan trọng nhất là canh độ đường chín tới sẽ đổ vào thùng đã đặt sẵn có những sợi chỉ. Chờ đến 7 ngày để đường kết tinh, sau đó tách mật lấy đinh (tinh đường phèn), rồi đập vỡ mang đi phơi, dồn bao chuyển cho thương lái”, bà Dung cho biết thêm.

Theo bà Dung, đến Tết lượng đường phèn bán ra nhiều hơn ngày thường vì người dân mua về để làm mắm, muối củ kiệu, chưng yến… nhưng không vì thế mà nâng giá bán. Giá vẫn được giữ như ngày thường. Tại cơ sở chế biến đường của bà Dung, 1kg đường phèn được bán với giá 35 nghìn đồng.

“Trên cả nước có rất nhiều cơ sở chế biến đường phèn, đường phổi nhưng không ở đâu ngon bằng ở Quảng Ngãi. Vì đường ở Quảng Ngãi được nấu rất độc đáo nên có vị thơm, ngọt và tinh khiết”, bà Dung chia sẻ.

Bà Bùi Thị Anh Tuấn (54 tuổi) ở xã Nghĩa Dõng làm nghề nấu đường ở cơ sở Dung Văn gần 15 năm cho biết, ngày nay đường phèn đã trở thành thực phẩm quen thuộc, khi ăn mọi người sẽ thấy sợi chỉ bên trong. Sợi chỉ là mấu chốt để làm đường phèn kết tinh hay không. Nếu không có sợi chỉ thì chẳng có cục đường phèn ngon, loại bỏ hết mật.

“Làm nghề nấu đường tuy nhọc nhưng rất vui, vì mỗi sản phẩm làm ra đều được thị trường tiêu thụ. Tiền công trả cho thợ làm đường cũng ổn định, giúp trang trải cuộc sống và nuôi các con ăn học đến nơi đến chốn”, bà Tuấn nói.

Ông Nguyễn Trần Hoàng Quang, Phó chủ tịch UBND xã Nghĩa Dõng, cho biết trên địa bàn xã Nghĩa Dõng có 4 cơ sở chế biến đường phèn, đường phổi truyền thống. Đến nay cơ sở Bằng Lắm đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao, còn 1 cơ sở đang trong giai đoạn hoàn thiện thủ tục để chứng nhận đạt sản phẩm OCOP. “Năm 2022, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu đường phèn cho Hội Nông dân xã Nghĩa Dõng. Hiện nay, địa phương đang hướng dẫn các cơ sở chế biến đường phèn làm các thủ tục để đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử nhằm quảng bá thương hiệu đường phèn Quảng Ngãi đến với người tiêu dùng”, ông Quang thông tin.