Y tế thôn bản góp phần đẩy lùi tình trạng sinh con tại nhà

Để tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra giải pháp giúp giảm thiểu tỷ lệ sinh con tại nhà của phụ nữ dân tộc Mông, Báo PNVN đã có cuộc trao đổi với bà Hoàng Thị An (Trạm trưởng Trạm Y tế xã Lóng Sập, tỉnh Sơn La).

- Với đặc thù là một xã biên giới, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, bà có thể chia sẻ về tình trạng sinh con tại nhà trên địa bàn xã Lóng Sập?

Trong năm 2024, trên địa bàn xã Lóng Sập, số ca sinh nở tại nhà chiếm đến 50%. Các sản phụ này đều là người dân tộc Mông, sinh sống ở các bản xa xôi của xã Lóng Sập. So với những năm trước, tỷ lệ này đã giảm đi nhiều.

Đồng bào người dân tộc thiểu số ở Lóng Sập thường sinh sống cách xa trung tâm xã.

- Việc sinh con tại nhà theo bà sẽ tiềm ẩn nguy hiểm gì?

Việc sinh nở tại nhà tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do không có kiến thức về sinh sản nên việc đỡ đẻ chủ yếu được họ làm theo thói quen, kinh nghiệm vì vậy rất dễ xảy ra nhiễm trùng, băng huyết, nhiễm khuẩn. Mặt khác, nếu gặp các biến chứng như sản giật, vỡ tử cung hay các ca đẻ khó sẽ không biết cách xử trí, dễ dẫn đến tử vong.

Nhiều năm trước, tại bản Pha Đón của xã Lóng Sập có trường hợp sản phụ sinh nở tại nhà xuất hiện hiện tượng băng huyết dẫn đến tử vong. Chính vì vậy, chúng tôi vẫn thường xuyên đưa ra khuyến cáo là không nên sinh con tại nhà.

Việc tuyên truyền sinh nở an toàn được các cán bộ của Trạm Y tế xã Lóng Sập thực hiện định kỳ.

- Theo bà, đâu là nguyên nhân ở Lóng Sập vẫn còn tồn tại nhiều trường hợp phụ nữ sinh con tại nhà?

Trên địa bàn xã Lóng Sập, có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Do đặc điểm tập quán canh tác, sinh hoạt nên chủ yếu họ sẽ sinh sống ở gần những quả đồi cách xa trung tâm xã để tiện di chuyển làm việc. Đường đi xa xôi, khó khăn là nguyên nhân đầu tiên khiến họ không đến cơ sở y tế để sinh nở.

Bên cạnh đó, điều kiện kinh tế cũng là một trong những rào cản khiến cho nhiều sản phụ người đồng bào dân tộc thiểu số ngại đến các cơ sở y tế để thăm khám định kỳ và sinh nở.

Các cơ sở y tế đều có các quy trình bắt buộc khi tiến hành giúp đỡ các sản phụ sinh nở. Quy trình này sẽ kéo theo chi phí của ca sinh nở sẽ tăng cao, vượt ngoài khả năng chi trả của gia đình sản phụ. Từ đó dẫn tới việc nhiều gia đình bất chấp những nguy hiểm có thể xảy đến và để cho sản phụ sinh nở tại nhà.

Ngoài ra, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số nhận thức còn hạn chế, vẫn bị ảnh hưởng bởi tập tục lạc hậu, tâm lý chủ quan và hay xấu hổ khi đến cơ sở y tế để bác sĩ đỡ đẻ. Nhiều trường hợp ở nhà sinh con chỉ khi nguy cấp mới gọi đến cán bộ y tế", bà An thông tin thêm.

Tình trạng phụ nữ dân tộc thiểu số lựa chọn sinh con tại nhà cũng liên quan đến tình trạng tảo hôn. Nhiều cặp đôi lấy nhau khi chưa đủ tuổi, trốn tránh những quy định của pháp luật nên họ sợ sự việc sẽ bị vỡ lở dẫn đến bị xử phạt khi đến các cơ sở y tế sinh nở.

Bà Hoàng Thị An (Trạm trưởng Trạm Y tế xã Lóng Sập).

- Trạm Y tế xã Lóng Sập thời gian qua đã có giải pháp nào để nâng cao nhận thức cho người dân từ đó giúp giảm thiểu các trường hợp sinh nở tại nhà?

Định kỳ, chúng tôi sẽ có phối hợp với Hội LHPN địa phương cũng như tổ chức, đoàn thể khác tổ chức các buổi gặp mặt, phổ biến những kiến thức an toàn khi sinh nở; tuyên truyền, vận động phụ nữ có thai đến các cơ sở y tế để sinh con.

Ngoài ra, trong các đợt triển khai chiến dịch chăm sóc sức khỏe sinh sản, tiêm chủng, cán bộ Trạm Y tế xã cũng lồng ghép tuyên truyền, tư vấn cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ cách chăm sóc thai nhi và sự an toàn khi sinh tại các cơ sở y tế...

Bên cạnh đó, việc phát triển và đẩy mạnh đội ngũ y tế thôn bản cũng được chú trọng. Tại xã Lóng Sập đã tiến hành xây dựng và duy trì mỗi bản có một y tế thôn bản phụ trách. Đội ngũ này sẽ được cho đi học các lớp về sức khoẻ sinh sản, sẵn sàng tâm thế là những cánh tay nối dài hỗ trợ ngành Y tế triển khai các hoạt động truyền thông, góp phần nâng cao nhận thức người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số.

- Xin cảm ơn bà!