Giữ gìn giai điệu dân ca Đăk Hà

Từ UBND xã Đăk Mar đi khoảng 2 km, thôn Kon Kơ Lốk hiện lên trước mắt tôi với vẻ thanh bình và trù phú. Thông qua lời giới thiệu từ anh bạn đồng nghiệp đi cùng, tôi được biết thôn Kon Kơ Lốk là một trong những thôn giàu truyền thống, bản sắc văn hóa trên địa bàn huyện Đăk Hà.

Từ đầu cổng làng, tôi trông thấy từng tốp trẻ em đang hào hứng vui chơi. Các em tập trung thành từng nhóm để ca hát, múa nhảy. Mỗi em đều ngân nga những giai điệu có nhịp, có vần nghe êm tai.

Tò mò đến làm thân, tôi được các em “bật mí”: Đây là bài dân ca mà bà Y Khar đã dạy cho các cháu vào tối hôm qua. Bây giờ, các cháu cùng nhau hát để mau chóng thuộc bài này, để có thể được bà Y Khar truyền dạy thêm nhiều bài mới. 

Qua đôi câu trò chuyện, tôi được các em nhỏ tận tình chỉ dẫn đến nhà nghệ nhân Y Khar. Ấn tượng đầu tiên đối với tôi là căn nhà bà mang đậm nét truyền thống, văn hóa của người Xơ Đăng. Nếp nhà sàn, chiếc đàn t’rưng, nhành địa lan, tất cả đều cho tôi một cảm giác hết sức mộc mạc và gần gũi.

Thấy khách đến thăm, nghệ nhân Y Khar xởi lởi ra tiếp đón và mời chúng tôi vào nhà. Vì đã hẹn trước, nên khi chúng tôi nhờ giúp đỡ tìm hiểu những giai điệu nghệ dân ca của người Xơ Đăng, nghệ nhân Y Khar sốt sắng nhận lời.

Với giọng nói trong trẻo, nghệ nhân Y Khar dẫn dắt chúng tôi vào câu chuyện của mình: “Từ năm 1982, khi Gia Lai - Kon Tum còn chưa tách tỉnh, mình đã ở trong đội nghệ thuật và được đi nhiều nơi biểu diễn, ca hát. Cũng nhờ thế, mình có cơ hội được tiếp xúc với nhiều nét văn hóa, nghệ thuật của nhiều dân tộc ở Tây Nguyên. Dần dà, chẳng biết từ bao giờ, mình đã yêu những điều thuần túy, truyền thống trong văn hóa nghệ thuật của các dân tộc Tây Nguyên nói chung, của người Xơ Đăng mình nói riêng”.

Ngày đó, bố của nghệ nhân Y Khar là ông A Ray vẫn còn sống. Ông là già làng của thôn Kon Kơ Lốk. Thấy con gái mình đam mê nghệ thuật, ông hết sức ủng hộ. Cũng chính vì thế, ông thường xuyên chia sẻ vốn kiến thức về văn hóa, nghệ thuật truyền thống của dân tộc Xơ Đăng với con gái. Những nơi ông từng qua, những nơi ông từng đến, những điểm “chấm phá” khác biệt trong từng giai điệu, nhạc cụ, ông đều ghi nhớ và truyền lại với con gái.