An toàn cho phụ nữ trên không gian mạng: Thực trạng & hướng đi cho Việt Nam
Nghiên cứu của TS. Lê Hồng Việt – Học viện Phụ nữ Việt Nam cho thấy:
- Phụ nữ tham gia mạng xã hội ngày càng nhiều, nhưng chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng an toàn số.
- Nhiều chị em chia sẻ công khai thông tin cá nhân, hình ảnh, vị trí… mà không lường hết nguy cơ bị lợi dụng.
- Khoảng cách giới trong năng lực số (đặc biệt ở nông thôn, miền núi) khiến phụ nữ dễ tổn thương hơn trên môi trường mạng.
- Khi bị xâm hại, nhiều người chọn im lặng vì xấu hổ, sợ bị đổ lỗi, hoặc không biết phải nhờ ai hỗ trợ.
An toàn mạng cho phụ nữ: không chỉ là chuyện “kỹ thuật”
- Bạo lực, lừa đảo, quấy rối trên mạng với phụ nữ:
- Là một dạng bạo lực giới trong môi trường số, kéo dài định kiến và bất bình đẳng giới.
- Là vấn đề quyền con người, bình đẳng giới, chứ không chỉ là lỗi “thiếu hiểu biết công nghệ”.
- Nếu không được bảo vệ tốt, phụ nữ sẽ ngại lên tiếng, ngại xuất hiện, làm giảm tiếng nói của mình trong đời sống số.
Nghiên cứu gợi mở 5 nhóm giải pháp lớn
1. Nâng cao năng lực số cho phụ nữ
- Dạy kỹ năng an toàn số: bảo mật thông tin, nhận diện lừa đảo, xử lý khi bị quấy rối.
- Xây dựng các khóa học, tài liệu, chứng chỉ “Phụ nữ số an toàn” dễ hiểu, phù hợp từng nhóm tuổi, từng vùng.
- Hệ thống Hội LHPNVN là “hạt nhân” tổ chức tập huấn, kết nối với doanh nghiệp công nghệ, tổ chức quốc tế (UN Women, UNICEF…).
2. Hoàn thiện pháp lý về bạo lực giới trên không gian mạng
- Bổ sung, làm rõ khái niệm “bạo lực giới trực tuyến” vào luật, nghị định.
- Quy định rõ chế tài đối với hành vi: mạo danh, phát tán hình ảnh riêng tư, quấy rối, deepfake, tống tiền…
- Đơn giản hóa quy trình tố giác, bảo vệ nạn nhân, ràng buộc trách nhiệm các nền tảng mạng xã hội.
3.Tăng cường truyền thông, giáo dục cộng đồng
- Tổ chức các chiến dịch như “Phụ nữ số an toàn”, “Tháng hành động vì bình đẳng giới trên mạng”.
- Phối hợp với Facebook, TikTok, YouTube, Google… để:
- Cảnh báo chiêu trò lừa đảo, nội dung độc hại.
- Lan tỏa thông điệp: tôn trọng phụ nữ, nói không với bạo lực mạng.
- Mời KOLs, người ảnh hưởng làm đại sứ truyền thông để tác động mạnh đến giới trẻ.
4.Thiết lập cơ chế phản ứng nhanh khi phụ nữ gặp sự cố
- Xây dựng Trung tâm tư vấn an toàn số cho phụ nữ:
- Tư vấn pháp lý, tâm lý, hướng dẫn kỹ thuật.
- Có đường dây nóng / chatbot để nạn nhân báo cáo nhanh – được hướng dẫn từng bước.
- Kết nối chặt chẽ với công an, cơ quan chức năng, nền tảng mạng xã hội để gỡ nội dung vi phạm, phong tỏa tài khoản, bảo vệ nạn nhân.
5.Hợp tác đa ngành – không để phụ nữ “một mình trên mạng”
- Kết nối Nhà nước – doanh nghiệp – tổ chức xã hội – quốc tế.
- Phát triển các chương trình dài hạn về bình đẳng giới trong không gian số, chia sẻ dữ liệu, hỗ trợ tài chính cho dự án cộng đồng.
An toàn mạng cho phụ nữ không phải là việc riêng của phụ nữ, mà là trách nhiệm chung của gia đình, nhà trường, xã hội, doanh nghiệp công nghệ và cơ quan quản lý.
Khi phụ nữ được an toàn, được trao quyền và được tôn trọng trên không gian mạng, chuyển đổi số quốc gia mới thực sự bao trùm, bền vững và nhân văn.
