Tìm việc làm cho lao động cao tuổi

1/ Hơn 13 năm làm công nhân tại công ty may ở Hưng Yên, chị Nguyễn Thị Hương (sinh năm 1981, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên) bị chấm dứt hợp đồng lao động từ tháng 6/2022 cùng khoảng 2.000 công nhân khác, vì công ty không còn đơn hàng. Chị Hương được công ty hỗ trợ thanh lý hợp đồng hai tháng lương cơ bản. Chị đến Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội hoàn thành thủ tục nhận bảo hiểm thất nghiệp và tìm kiếm việc làm mới. Từ đó đến nay, tất cả các phiên giao dịch việc làm của Trung tâm, từ liên tỉnh đến các quận (huyện) chị đều có mặt. Tuy nhiên, cơ hội việc làm vẫn chưa đến.

Trước đây, với vị trí lành nghề, chị Hương nhận mức lương 8 triệu đồng/tháng, cùng với các loại thưởng, làm thêm giờ, thu nhập trung bình của chị cũng khoảng 10-12 triệu đồng/tháng. Khoảng thời gian không có việc làm, chị Hương không khỏi lo lắng với đủ các chi phí sinh hoạt trong gia đình. “Tôi hy vọng tìm được công việc mức lương 8 triệu đồng/tháng, được trả lương đúng hạn, đầy đủ và được đóng bảo hiểm xã hội. Đến tuổi này cũng chỉ mong mức lương ổn định để có thu nhập lo cho các con, không đòi hỏi hơn được”, chị Hương tâm sự.

Sau 8 năm làm thu ngân tại một siêu thị trên địa bàn quận Hoàn Kiếm (Hà Nội), chị Lê Thị Mai (sinh năm 1979, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) cũng bị chấm dứt hợp đồng lao động. Lý do chị phải nghỉ việc là vì doanh thu bán hàng ngày một sụt giảm nên siêu thị chỉ ưu tiên giữ lại nhân viên bán hàng kiêm công việc thu ngân. Đặc biệt, ưu tiên dưới 25 tuổi. “Tôi cũng đã đi xin làm công việc tạp vụ ở một vài công ty, nhưng ít việc nên họ không nhận. Tôi cũng đi giúp việc, lau dọn nhà cửa, ai gọi là đi”, chị Mai chia sẻ thêm.

2/ Ghi nhận thực tế, cho dù thời gian gần đây, tại một số khu công nghiệp gần địa bàn Hà Nội, hay nhiều đơn vị dịch vụ vẫn đăng quảng cáo tìm nhân công, nhất là khối kinh doanh du lịch. Tuy nhiên, thông báo tuyển dụng hầu hết đều tìm kiếm nhân lực trẻ. Nhiều doanh nghiệp yêu cầu bằng cấp, chứng chỉ nghề nghiệp để vào làm việc ngay mà không cần đào tạo lại, khiến nhiều lao động phổ thông khó có việc làm.

Chị Nguyễn Thị Lan (sinh năm 1980, quận Hoàng Mai, Hà Nội) công nhân da giày bị mất việc từ đầu năm 2023 cho biết, cho dù đã thử tìm kiếm công việc trên mạng xã hội và các trang tuyển dụng nhưng các công việc mà nhà tuyển dụng yêu cầu đều không phù hợp lứa tuổi và sức khỏe của chị. Trong thời gian thất nghiệp, chị đã dựng một quán nước nhỏ gần khu chung cư. Chưa được hai tuần, quán nước của chị cũng bị dẹp vì vi phạm lòng đường, vỉa hè.

Ghi nhận tại Trung tâm Dịch vụ việc làm thành phố Hà Nội, trong quý I đã tiếp nhận 15.500 hồ sơ, nộp để hưởng trợ cấp thất nghiệp, tăng 20% so cùng kỳ năm 2022. Người thất nghiệp ở đủ loại ngành nghề. Trong đó người lao động không có chứng chỉ, bằng cấp chiếm hơn 30%, không ít người lao động từ 40 tuổi trở lên. “Người ở độ tuổi càng cao thì tỷ lệ tìm việc càng khó. Nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp thì lao động phổ thông chỉ cần trẻ tuổi, có sức khỏe, làm việc tốt, có kỹ năng. Do vậy, độ tuổi hơn 40 khó tìm được việc”, bà Vũ Thị Thanh Liễu, Phó Giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm thành phố Hà Nội, thông tin.

Nghiên cứu của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho thấy, hầu hết tiền lương của lao động chỉ đủ trang trải cuộc sống, không thể “dành dụm” được. Đặc biệt, công nhân làm trong những ngành, nghề như dệt may, da giày… phải làm thêm giờ liên tục mới đủ trang trải cuộc sống. Do đó, người lao động không có việc làm thì cũng không có tích lũy. Không tìm được việc làm mới, họ thường nhận trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần. Điều này đồng nghĩa với việc họ không có lương hưu, ảnh hưởng tới chính sách an sinh xã hội và cuộc sống của người lao động sau này khi về già.

Đại diện Tổng cục Thống kê cho rằng, cần có giải pháp đào tạo nguồn nhân lực để đáp ứng sự chuyển đổi ngành nghề, đào tạo lại lao động phổ thông nhằm duy trì việc làm. Đây là nhóm đối tượng trong độ tuổi lao động, vẫn cần làm việc để có thu nhập duy trì cuộc sống. Nhà nước cần sớm có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp duy trì sản xuất, nỗ lực không cắt giảm lao động; hạn chế tình trạng người lao động, hơn 40 tuổi mất việc, phải xoay xở với những công việc tự do.