Ngôi làng “nói không với rượu” ở miền núi tỉnh Quảng Ngãi

Khổ vì… rượu

Như bao ngôi làng ở miền núi, thôn Đắk Pao, xã Sơn Màu, huyện Sơn Tây từng được biết đến là ngôi làng say, vui uống đến say, buồn cũng uống cho say. Đàn ông và cả phụ nữ ngồi bên chiếu rượu, bia từ lúc sáng sớm, ai nấy bỏ ruộng nương. Rượu vào lời ra, rồi chồng đuổi đánh vợ, vợ chồng dắt nhau ra tòa ly hôn, con trẻ nheo nhóc. Nghiện rượu, lười lao động dẫn đến nhiều hộ đói nghèo triền miên.

Từ khi xã triển khai mô hình “Nói không với rượu, bia”, nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền, vợ chồng chị Đinh Thị Vum (26 tuổi) ở Đắk Pao đã đăng ký tham gia. Chồng chị Vum bắt đầu từ chối các lời rủ rê,1 tháng, 2 tháng, rồi 1 năm, đến giờ đã bỏ hẳn rượu chỉ lo làm ăn. Ngồi trong ngôi nhà sàn trò chuyện cùng chúng tôi, chị Vum nhớ lại: “Ngày trước, chồng uống rượu miết, không đi làm nên gia đình cứ nghèo mãi. Say vào, nhiều lần đánh vợ nữa”.

Vum từng là học sinh giỏi Văn, học đến lớp 11 thì nghỉ học lấy chồng. Chồng Vum là Đinh Văn Hoàng (31 tuổi) suốt ngày nồng nặc mùi rượu, thường xuyên trong cảnh sáng xỉn chiều say, không màng chuyện làm ăn. Mỗi lần Vum mở lời nhắc nhở, Hoàng lại làm ầm lên, đánh vợ. “Cưới nhau năm 2014, rồi lần lượt 2 đứa con ra đời, kinh tế khó khăn mà chồng chỉ thích ăn nhậu nên buồn lắm. Bình thường rất thương vợ con, mà uống vào là như bị điên, hung dữ, đánh em sưng hết mặt mũi chân tay”, Vum bộc bạch.

Sau những trận say bí tỉ, trở về nhà Đinh Văn Tôn (38 tuổi), hễ nghe tiếng vợ là Đinh Thị Mười (37 tuổi) cằn nhằn, anh Tôn sẵn sàng xuống tay đánh đập vợ bất kể đúng sai. Giờ đây, anh Tôn luôn biết ơn gia đình đã thương cảm bỏ qua những lỗi lầm quá khứ để anh giữ được gia đình nhỏ hạnh phúc, sống vui vẻ. “Mỗi khi nhậu xong mình hay kiếm cớ gây sự. Nhiều người thấy vậy khuyên can mình bỏ rượu nhưng mình không nghe. Mãi đến khi mình nhìn lại và thấy đã mất mát quá nhiều. Nếu không dừng lại, chắc sẽ đánh mất gia đình, sợ vợ bỏ, sợ các con căm ghét mình”, anh Tôn tâm sự.

Chị Mười cho hay: “Ngày ấy, chồng chị suốt ngày rủ bạn bè tụ tập ăn nhậu đến khi không nhậu nổi nữa mới về. Có lúc bị thôn đến lập biên bản xử phạt do uống rượu, nhưng nghèo quá, không có tiền đóng phạt”.

Chủ tịch Hội LHPN xã Sơn Màu Đinh Thị Hằng đang trò chuyện ân cần cùng với chị Đinh Thị Vum

Xây dựng thôn làng văn hóa không rượu, bia

Ông Đinh Văn Lia, Chủ tịch UBND xã Sơn Màu cho biết, trong thôn có 56 hộ thì có đến 25 hộ nghèo. Để người dân từ bỏ rượu bia, đoạn tuyệt với ma men, chính quyền địa phương đã tuyên truyền, cùng với các già làng vào cuộc vận động, giúp đỡ bà con tích cực sản xuất, cải thiện đời sống, giảm uống rượu, xóa bỏ các tập tục lạc hậu. Nhờ vậy mà tình trạng này đang được cải thiện, nhiều trường hợp đã từ bỏ rượu bia, trở thành tấm gương tốt cho bà con noi theo. “Vào 3 năm trước, tại nhà văn hóa thôn tất cả dân trong làng tụ họp về đây để ký cam kết nói không với rượu, bia. Người dân chỉ được dùng rượu, bia khi gia đình có giỗ, cúng, tiệc, nhưng chừng mực. Ai uống rượu, bia quá chén, say xỉn bị lập biên bản, phạt tiền 50 nghìn đồng lần thứ nhất và 100 nghìn đồng lần thứ hai. Điều đáng mừng là 100% người dân dự họp đều tán đồng và vui vẻ ký vào bảng cam kết”, ông Lia cho hay.

Nhờ bỏ được rượu, vợ chồng chị Vum giờ đã thoát nghèo và mạnh dạn vay 40 triệu đồng của Nhà nước cùng số tiền dành dụm từ khai thác keo, mì, bán trâu, bò xây được ngôi nhà khang trang với tổng kinh phí hơn 150 triệu đồng, sắm đầy đủ tiện nghi trong gia đình.

Chị Đinh Thị Hằng, Chủ tịch Hội LHPN xã Sơn Màu cho biết, ma men dẫn lối, nhiều gia đình ở Đắk Pao đứng trước bờ vực tan vỡ, con trẻ nheo nhóc, cuộc sống mỗi lúc một đi xuống, đói nghèo triền miên. Chính vì vậy, điều quan trọng trong công tác tuyên truyền là phải ân cần, gần gũi, khuyên giải và giải pháp hiệu quả nhất phải là theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”. “Người đồng bào rất thật thà, nhưng có tính tự ái cao, nếu mình nói không khéo họ sẽ không ưng bụng và có thể xảy ra những hệ lụy khác. Hội LHPN xã đã quán triệt phương châm nhẹ nhàng, gần gũi, chia sẻ, nên người dân tin tưởng và đã cảm hóa được nhiều người từ bỏ rượu bia, chí thú làm ăn”, chị Hằng chia sẻ thêm.

Từ 25 hộ nghèo, đến nay Đắk Pao đã có 10 hộ thoát nghèo, 5 hộ nghèo đã vươn lên thành hộ cận nghèo và tình nguyện đăng ký thoát nghèo trong năm nay. Thu nhập bình quân đầu người là 25 triệu đồng/người/năm. Bố mẹ bỏ được rượu, siêng năng lao động, quan tâm đến chuyện học hành của con cái nên bọn trẻ cũng nỗ lực không ngừng vì tương lai tươi sáng. Thôn có 2 em đang học cao đẳng mầm non tại Trường Đại học Phạm Văn Đồng, 2 em đang học tại Trường Cao đẳng Nghề Việt - Hàn, 2 em đang học tại Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh, 25 em đang học tại Trường THPT Đinh Tiên Hoàng.