Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 thuộc về hai cá nhân nữ xuất sắc trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn

Kể từ năm 1985, Giải thưởng Kovalevskaia đã trở thành giải thưởng uy tín trong lĩnh vực khoa học tại Việt Nam, động viên phụ nữ Việt Nam phấn đấu vươn lên, đạt thành tích trong nghiên cứu và ứng dụng khoa học. Năm 2025 đánh dấu 40 năm thành lập Giải thưởng Kovalevskaia tại Việt Nam, là dịp để nhìn lại chặng đường đầy tự hào của giải thưởng. Lễ Kỷ niệm 40 năm Giải thưởng được tổ chức tại Trụ sở Chính phủ, có sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ và các đồng chí Lãnh đạo là niềm vinh dự lớn lao của các nhà khoa học nữ và cũng thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước dành cho phụ nữ trong lĩnh vực khoa học, công nghệ nói riêng và phụ nữ Việt Nam nói chung, sự ghi nhận những đóng góp của phụ nữ trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là khoa học tự nhiên - một lĩnh vực có vai trò then chốt trong nền kinh tế tri thức.
Qua 40 năm hoạt động (từ 1985 đến 2025), có 22 tập thể, 57 cá nhân được nhận giải thưởng với rất nhiều thành tích xuất sắc nổi bật, cống hiến nhiều sáng kiến có tính khoa học và thực tiễn cao. Đây là minh chứng sống động cho sự nỗ lực học tập, nghiên cứu bền bỉ, không ngừng nghỉ của phụ nữ Việt Nam.
Qua 40 năm hoạt động (từ 1985 đến 2025), có 22 tập thể, 57 cá nhân được nhận giải thưởng với rất nhiều thành tích xuất sắc nổi bật, cống hiến nhiều sáng kiến có tính khoa học và thực tiễn cao.
Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Doan - Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam khẳng định: “Trong nghiên cứu khoa học tại Việt Nam hiện nay, hầu như lĩnh vực khoa học nào cũng có sự góp mặt của các gương mặt nữ và tỉ lệ phụ nữ có trình độ sau đại học, được phong tặng chức danh Phó Giáo sư và Giáo sư đang có những thay đổi tích cực. Đội ngũ nữ trí thức đã có nhiều công trình nghiên cứu làm cơ sở cho việc hoạch định chính sách, ứng dụng vào sản xuất và hoạt động thực tiễn đem lại lợi ích kinh tế - xã hội trên nhiều lĩnh vực. Những tấm gương phụ nữ tiên phong là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước. Chúng ta cần tạo điều kiện để phụ nữ Việt Nam tham gia mạnh mẽ hơn vào các lĩnh vực đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”.
Trong nghiên cứu khoa học với nhiều thách thức, các nhà khoa học nữ phải không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao kiến thức, trí tuệ, đồng thời phải có ước mơ, niềm đam mê trong công việc, luôn khát khao sáng tạo, đổi mới và phải có đủ nghị lực để vượt qua và đủ kỹ năng để cân bằng, hóa giải những khó khăn, vất vả trong cuộc sống gia đình và công việc. “Điều đó yêu cầu tất cả chúng ta phải nỗ lực học tập, học ở mọi nơi, mọi lúc, học không bao giờ ngừng như tấm gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Bên cạnh đó, sự quan tâm, phát hiện và tạo điều kiện từ các Bộ, ngành đóng một vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ phụ nữ theo đuổi con đường nghiên cứu khoa học. Thay mặt cho Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia, tôi mong rằng các Bộ, ngành trong thời gian tới sẽ tiếp tục quan tâm đề cử những nhà khoa học nữ tiêu biểu để xét tặng giải thưởng, góp phần vinh danh và lan tỏa những tấm gương sáng trong cộng đồng khoa học Việt Nam”, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia Việt Nam bày tỏ.
GS.TS. Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia phát biểu
Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Doan tự hào khi thấy các tập thể, cá nhân sau khi đạt Giải thưởng đều đã tiếp tục phát huy, cống hiến, lan tỏa tinh thần say mê nghiên cứu khoa học đến nhiều thế hệ trẻ sau này và mong rằng, đội ngũ nữ trí thức sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước để tiếp tục cống hiến, phát huy truyền thống quý báu của dân tộc, của phụ nữ trong công cuộc đổi mới, phấn đấu vì mục tiêu tiến bộ và bình đẳng giới.
Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024 được trao cho 02 cá nhân: PGS.TS Nguyễn Minh Tân - Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các Hợp chất Thiên nhiên, Giảng viên Khoa Kỹ thuật Hoá học, Trường Hoá và Khoa học Sự sống, Đại học Bách Khoa Hà Nội, Bộ Giáo dục và đào tạo; PGS.TS Đặng Thị Mỹ Dung - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Nano, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, với những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn, đóng góp quan trọng góp phần vào sự phát triển của đơn vị, của ngành, nhiều kết quả nghiên cứu đi vào ứng dụng thực tiễn, chuyển giao công nghệ hàng tỉ đồng cho các doanh nghiệp tại Việt Nam.
PGS. TS. Nguyễn Minh Tân phát biểu
Vinh dự được nhận Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024, PGS. TS. Nguyễn Minh Tân – Giám đốc Viện nghiên cứu và phát triển ứng dụng các hợp chất thiên nhiên, Giảng viên Khoa kỹ thuật Hóa học, Trường Hóa và Khoa học sự sống, Đại học Bách Khoa Hà Nội chia sẻ: “Giây phút này là niềm vui, niềm hạnh phúc đặc biệt to lớn của riêng của tôi khi những nỗ lực đưa công nghệ và kỹ thuật phát triển trong phòng thí nghiệm ra ứng dụng vào thực tiễn và nhân rộng mô hình ứng dụng này với mục đích phụng sự xã hội được ghi nhận. Đây cũng là hồi chuông nhắc nhở bản thân tôi cần không ngừng học hỏi, sáng tạo trong hành trình đưa kết quả nghiên cứu từ phòng thí nghiệm ra thực tiễn phụng sự xã hội, cống hiến nhiều hơn cho cộng đồng và đặc biệt trong việc ươm mầm thế hệ trẻ và thúc đẩy bình đẳng giới trong nghiên cứu. Tôi tin tưởng Giải thưởng Kovalevskaia sẽ tiếp tục là nguồn động viên mạnh mẽ cho các nhà khoa học nữ trên con đường nghiên cứu và cống hiến. Mong rằng Đảng, Nhà nước và các cấp lãnh đạo sẽ tiếp tục quan tâm, hỗ trợ và đưa ra những chính sách thiết thực nhằm xây dựng được môi trường nghiên cứu để chị em được tạo điều kiện tối đa phát triển tài năng, cân bằng giữa sự nghiệp và gia đình”.
* PGS. TS. Nguyễn Minh Tân, Giám đốc Viện Nghiên cứu và Phát triển Ứng dụng các Hợp chất Thiên nhiên, Giảng viên Khoa Kỹ thuật Hoá học, Trường Hoá và Khoa học Sự sống, Đại học Bách Khoa Hà Nội: Các trọng tâm nghiên cứu của chị bao gồm các quá trình phân tách và tinh chế, các phương pháp tách nước/ẩm và các quá trình oxy hoá tiên tiến mà điển hình là Công nghệ JEVA giúp giữ hương vị, giá trị dinh dưỡng của sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu tại các thị trường khó tính. Giải pháp SMoJEVA - hệ thống chế biến nông sản di động và thông minh, phù hợp với các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, đã giúp nhóm nghiên cứu ký hợp đồng chuyển giao công nghệ hàng tỷ đồng. Chị cũng là tác giả và đồng tác giả của 7 bằng độc quyền sáng chế, là nhà khoa học nữ có uy tín cao trong lĩnh vực chuyên môn và hợp tác đào tạo, nghiên cứu quốc tế như Thành viên Hội đồng thẩm định của Quỹ Nghiên cứu Thách thức Toàn cầu, Chi hội trưởng Chi hội Nữ trí thức Trung tâm Ứng dụng khoa học công nghệ và Khởi nghiệp. Chị đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng quốc tế về khoa học công nghệ, bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội. * PGS.TS Đặng Thị Mỹ Dung, Phó viện trưởng Viện Công nghệ Nano, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh: Hướng nghiên cứu chính của chị tập trung phát triển các sản phẩm khoa học sử dụng Công nghệ in phun, chế tạo các loại mực in phun nano và cảm biến sinh học, cảm biến môi trường có tính ứng dụng thực tiễn cao, đáp ứng nhu cầu xã hội. Chị đã chủ trì nhiều đề tài và công trình nghiên cứu khoa học và được cấp 3 bằng độc quyền sáng chế; 2 bằng độc quyền giải pháp hữu ích và 5 Bằng độc quyền Kiểu dáng Công nghiệp. PGS.TS Đặng Thị Mỹ Dung ký kết hợp đồng tư vấn và chuyển giao sản phẩm mực in phun nano bạc, cảm biến sinh học và cảm biến môi trường ứng dụng tại các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long, góp phần giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và tạo nguồn thu cho đơn vị. Chị đã nhận được nhiều danh hiệu khen thưởng, bằng khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bằng khen của Giám đốc Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh và sáng kiến cấp Toàn quốc. |
* Đến năm 2025, Ủy ban Giải thưởng Kovalevskaia đã xét chọn, trao Giải thưởng Kovalevskaia cho 22tập thể và 57 cá nhân nhà khoa học nữ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. Đó là các nhà khoa học nữ có thành tích xuất sắc được đề cử từ các Bộ, ngành, trong đó có nhiều Bộ, ngành nhiều lần có đại diện tập thể, cá nhân được vinh dự trao giải. Nổi bật có: Bộ Giáo dục và Đào tạo: 21 lần; Bộ Y tế: 20 lần; Bộ Nông nghiệp và PTNT: 13 lần, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ VN: 09 lần. Các thành tựu nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học tự nhiên được chọn trao giải thưởng cũng vô cùng phong phú đa dạng: Toán học, Y – dược, Sinh học, Nông nghiệp, Vật lý, Hóa học, Công nghệ Thông tin. Những lĩnh vực khoa học có nhiều tập thể và cá nhân được vinh danh cũng chính là những ngành mũi nhọn, phát triển mạnh mẽ và đóng góp rõ nét vào sự tăng trưởng kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Tên tuổi của nhiều nhà khoa học nữ gắn với nhiều sản phẩm khoa học đã được thương mại hoá. Các cá nhân đạt giải là những dược sĩ, bác sĩ, kỹ sư, nhà giáo ưu tú có uy tín trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, trong số đó có 48 chị có học hàm Giáo sư và Phó giáo sư, chiếm trên 84%. |