45 năm Ngày Giải phóng miền Nam: Vang danh những đội nữ pháo binh anh hùng

Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược ở miền Nam và chống chiến tranh phá hoại ở miền Bắc, đất nước ta thường xuyên hứng chịu bom đạn của quân thù tàn phá cơ sở vật chất và con người, nên xác định, bất kỳ hoàn cảnh nào, chiến tranh ác liệt đến đâu cũng phải vừa chiến đấu, tấn công tiêu diệt địch, vừa đảm bảo được sản xuất.

Vì thế, ở các địa phương dần hình hành đội ngũ "nữ pháo binh", là lực lượng tại chỗ vừa sản xuất, vừa chiến đấu với kẻ thù. Ban ngày, những nữ dân quân tích cực cấy cày, tham gia sản xuất với nhân dân địa phương. Khi đêm xuống hoặc có báo động chiến dịch, họ lại cùng ra trận địa pháo trực chiến cùng bộ đội. Những cái tên như Trung đội dân quân làng Chanh Thôn (Phú Xuyên), Đội nữ pháo binh 8/3 Lâm Đồng, Bến Cát... và cả những cái tên đã đi vào huyền thoại: mười cô gái Lam Hạ, Đội nữ pháo binh Ngư Thủy, đã khắc sâu trong lòng nhân dân địa phương và vang danh cả nước.

Những năm 1966-1967, không quân Mỹ đánh phá ác liệt miền Bắc nước ta. Nhiều nữ dân quân thuộc Đại đội dân quân Lam Hạ (xã Lam Hạ, thị xã Phủ Lý, nay là phường Lam Hạ, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam) đã trực tiếp chiến đấu và anh dũng ngã xuống ngay trên mâm pháo.

Trong trận hiệp đồng chiến đấu oanh liệt (từ ngày 1/10/1966 đến 7/7/1967) đánh trả máy bay Mỹ để bảo vệ trọng điểm giao thông thị xã Nam Hà, cầu Phủ Lý và các vùng phụ cận, 10 nữ pháo thủ dân quân Lam Hạ đã anh dũng hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ, chỉ từ mười sáu, đôi mươi, có chị mới làm lễ ra Đội được 2 ngày, có chị mới lấy chồng, có chị chưa từng yêu... Trong đó nữ dân quân Nguyễn Thị Thi hy sinh mới qua tuổi trăng rằm, cái tuổi 16, chưa kịp để lại dù chỉ một tấm hình.

Đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy-Đơn vị Anh hùng LLVTND thời kỳ chống Mỹ. Ảnh: Tư liệu

Đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy được thành lập ngày 20/11/1967, với biên chế lúc đầu chỉ 37, sau tăng lên 91 cán bộ, chiến sỹ toàn nữ. Dù đều là chị em trẻ, người nhiều tuổi nhất 27, ít nhất là 16 tuổi, nhưng với lòng yêu nước nồng nàn, các chị em đã đoàn kết, tương trợ nhau nhanh chóng nắm bắt kỹ thuật quân sự, vũ khí, thiết bị, kỹ thuật chiến thuật pháo binh... chỉ sau 1 tháng huấn luyện.

Ngay trận đầu, với 4 khẩu pháo 85 tầm xa, nòng dài, đại đội đã bắn cháy tàu chiến Mỹ số 013. Năm 1968, các chị đã liên tiếp đánh thắng 4 trận, năm 1972 tiếp 4 trận nữa, được Bác Hồ gửi thư khen và tặng huy hiệu.

Ở miền Nam, sau đợt Tổng tiến công và nổi dậy ở toàn miền Nam Tết Mậu Thân 1968, nhiều đội pháo binh ở khắp các chiến trường Nam bộ đã ra đời. Đó là những đơn vị rất đặc biệt - chỉ toàn là nữ, trực thuộc các huyện đội được biên chế gọn nhẹ từng tiểu đội đến đại đội.

Chuyên sử dụng súng cối, họ vừa làm nhiệm vụ vũ trang tuyên truyền, vừa là những đơn vị chiến đấu thực sự. Điều đặc biệt là các chị hầu hết còn rất trẻ, có người vừa mới qua tuổi trăng tròn. Nhiều người chỉ mới biết đọc biết viết nhưng khi bắn lại rất chính xác, địch phản pháo vẫn bình tĩnh, linh hoạt xử lý tình huống...

Ở miền Đông Nam bộ, Đội nữ pháo binh Bến Cát (Bình Dương) nổi tiếng với khả năng vừa có thể chiến đấu độc lập, cũng có thể đánh phối hợp và còn làm tốt công tác phục vụ chiến đấu, dân vận, địch vận. Đội có phiên hiệu là C5, biên chế lúc đông nhất có đến 65 người, được trang bị chủ yếu là cối 82 và 60 ly.

Đội nữ pháo binh Châu Thành (Long An) được vang danh với tên gọi quen thuộc là "Đội nữ pháo binh Long An". Từ một khẩu đội được thành lập ngày 9/2/1968 tại xã Phú Ngãi Trị, Đội phát triển thành 3 khẩu đội cối 60 ly với 30 pháo thủ toàn nữ nhưng là nỗi khiếp sợ của các căn cứ Mỹ trên "vành đai diệt Mỹ" ở Long An.

Tại vùng cực Nam của Tổ quốc, hầu hết các huyện của tỉnh Cà Mau đều tổ chức được các trung đội nữ pháo binh và lập được thành tích đáng nể. Nữ pháo binh Châu Thành bắn rơi cả máy bay phản lực, diệt hàng chục tên địch, thu nhiều vũ khí quân trang quân dụng; Trung đội nữ pháo binh huyện Đầm Dơi trong trận công đồn Chà Là, trong 10 phút nổ súng với 21 phát đạn cối đã diệt gọn một trung đội bảo an địch.

"Các chị em bảo nhau luyện tập từng ngày để đánh địch chính xác, hiệu quả hơn. Sự sống và cái chết chỉ kề nhau trong gang tấc thôi. Chiến đấu là vậy còn điều kiện sinh hoạt thì thiếu thốn và vô cùng khắc nghiệt, có khi 2-3 ngày chị em mới tắm được 1 lần", chị Nguyễn Hồng Thanh, chính trị viên, Trung đội nữ pháo binh Châu Thành, tâm sự.